ขอเชิญมาเรียนบาลี, สันสกฤตและทิเบตที่มหิดล
ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์
ตั้งแต่หลักสูตรปริญญาเอกสาขาพุทธศาสนศึกษา ได้รับอนุมัติจากกรรมการสภามหาวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ผมก็มีโครงการนำเสนอพุทธศาสนิกชนหลายเรื่อง ที่สำคัญก็ คือเปิดสอนภาษาบาลี, สันสกฤตและทิเบตในช่วงฤดูร้อน หรือจังหวะที่เหมาะ เพื่อให้เราชาวไทยได้มีโอกาสเรียนรู้ภาษาทั้งสามเหล่านี้ในแบบที่ชาวตะวันตกเรียน คือเรียนไม่ได้ใช้เวลามาก แต่สามารถอ่านคัมภีร์พระไตรปิฎก, คัมภีร์สันสกฤตหรือคัมภีร์ทิเบตได้เลย
ถ้าท่านถามผมว่าเรียนไปทำไม? ภาษาเหล่านี้มีความสำคัญต่อพระพุทธศาสนาอย่างไร? ผมเคยถูกถามด้วยปัญหาเหล่านี้มาก่อน สมัยอยู่อังกฤษ ฝรั่งและคนไทยหลายคนถามว่าเอ็งทุ่มเทเรียนภาษาสันสกฤต, ภาษาบาลี, ภาษาอเวสตะไปทำ(หอย)อะไร? เพราะเป็นวิชาที่ไม่สามารถจะทำเงินใดๆ ได้เลย ฝรั่งบางคนแนะนำให้ผมเรียน MBA หรือหันไปเรียนเศรษฐศาสตร์ เมื่อผมกลับจากอังกฤษแล้ว ก็มีคนไทยระดับผู้ใหญ่หลายคนบอกว่าถ้าผมเรียนเศรษฐศาสตร์มาแต่ต้น ป่านนี้ผมอาจได้เป็นที่ปรึกษานายกไปแล้ว
ผมตอบว่าไม่เป็นไร เรียนบาลีและสันสกฤตก็อาจเป็นรัฐมนตรีได้เหมือนกัน ท่านม.ล.ปิ่น มาลากุลก็เคยเป็นมาแล้ว ในอนาคต ถ้ามีราชรถมาเกยโดยไม่มีปี่มีขลุ่ยก็อย่าห้ามนะครับพี่น้อง อย่าห้าม (ฮา)
ขอชี้แจงว่าหลักสูตรเอ็มบีเอก็ดี เศรษฐศาสตร์ก็ดีเป็นวิชาที่สามารถทำเงินได้มาก นักเศรษฐศาสตร์หลายคนในเมืองไทยมีเงินเดือนหลายล้าน กล่าวได้ว่าผู้เชี่ยวชาญเศรษฐศาสตร์หรือการจัดการระดับมันสมองก็มีเงินมีทองมากมาย วิชาเช่นนี้จึงเป็นวิชาที่ทำเงินได้มหาศาล พูดง่ายๆ ก็คือความรวยคือประโยชน์ที่จะพึงได้โดยตรง เป็นแรงบันดาลใจให้ใครต่อใครอยากเรียน
ถ้าว่าตามทฤษฎีทางปรัชญา คนเรียนวิชาเหล่านี้ ยึดถือสำนักปรัชญาประเภทประโยชน์นิยม (Utilitarianism) คือเล็งเห็นประโยชน์คือเงินนั่นเอง พวกที่หาเงินหาทองได้เป็นหมื่นๆ ล้านนั่นก็พวกประโยชน์นิยม ฝรั่งทั่วโลกที่เห็นพวกนี้ร่ำรวยก็ต้องออกปากชมกันทั้งนั้น
แต่ประโยชน์นิยมเหล่านี้ เป็นประโยชน์นิยมแบบฝรั่ง เป็นประโยชน์นิยมที่อิงอยู่กับวัตถุนิยม เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับพระพุทธศาสนาแล้วถูกเพียงครึ่งเดียว วิชาเหล่านี้ทำให้มั่งมีเงินเฉพาะในปัจจุบันชาติเท่านั้น ประโยชน์นิยมในทรรศนะของพระพุทธศาสนา เน้นทั้งปัจจุบันชาติและอนาคตชาติ หมายความว่าสอนให้ทำงานหาเงินเพื่อเลี้ยงครอบครัวให้มีความสุขในปัจจุบันชาติด้วย มีโอกาสสร้างบุญกุศลเพื่อประโยชน์ในชาติหน้าอีกหลายๆ ชาติด้วย
ประโยชน์นิยมแบบฝรั่งเน้นให้ประโยชน์ในปัจจุบันอย่างเดียว พวกที่ร่ำรวยในปัจจุบันชาติตามแนวคิดฝรั่ง อาจไม่ได้ใส่ใจศาสนา ไม่ได้สนใจศีล สมาธิ ปัญญาอย่างจริงจัง ถึงมีโอกาสปฏิบัติธรรมก็ทำผิวเผิน แถมโลภไม่สิ้นสุด มีเงินก็เพื่อปรนเปรอหาความสุขทางวัตถุอย่างเดียว ในแง่จิตวิญญาณ พวกนี้คิดตีบตัน เพราะความโลภถ้ามากก็ขวางการปฏิบัติธรรม แต่ประโยชน์นิยมในเชิงพุทธนั้น เล็งเห็นประโยชน์ทั้งในปัจจุบันชาติและในชาติหน้าด้วย นอกจากจะพยายามตั้งตัวให้พอมีกินมีใช้แล้ว ก็ยังต้องพยายามระบายทรัพย์สินที่มีเป็นจำนวนมากออกไปสู่สังคมเพื่อบำเพ็ญทานบารมี จาคบารมี เมตตาบารมีหรือกรุณาบารมี ชีวิตคนที่ดำเนินไปตามประโยชน์นิยมแบบพุทธจะอยู่เรียบง่าย มีความเสียสละมากยิ่งขึ้นเข้ามาแทนที่ ทรัพย์สินที่มีก็จะลดน้อยลง เพราะจะหันไปสะสมอริยทรัพย์หรือคุณธรรมแทนเพื่อประโยชน์นิยมในภพหน้า มีเงินมาได้มากก็จะเสียสละมาก แถมเสียสละมากกว่าที่สะสมด้วยซ้ำ
การเรียนภาษาบาลี, สันสกฤตหรือทิเบตก็เพื่อให้เราเข้าใจคำสอนของพระพุทธศาสนาในคัมภีร์ต่างๆ การเรียนการได้อ่านคัมภีร์ศาสนา การได้อยู่ใกล้ชิดพระศาสนา การได้มีโอกาสอ่านพระธรรมิกถาของพระพุทธเจ้าในโอกาสต่างๆ ที่ทรงแสดงแก่พุทธบริษัทจะเป็นการสั่งสมให้สติปัญญากล้าแข็งขึ้น ถ้าสติปัญญากล้าแข็งมากขึ้น ก็จะช่วยทำให้กิเลสเบาบางลง การสะสมความรู้ความเข้าใจในพุทธธรรมจะเป็นพลวปัจจัยให้จิตใจโน้มเอียงมาอยู่ใกล้ชิดศาสนา ถึงจะเวียนว่ายตายเกิดอีกนับชาติไม่ถ้วน ชีวิตก็ไม่ตกอบายภูมิ แถมเป็นปัจจัยให้บรรลุธรรมได้ง่าย
ถ้าท่านสนใจศึกษาภาษาบาลี, สันสกฤตและทิเบตเพื่อได้มีโอกาสลิ้มรสพระธรรมจากต้นฉบับภาษาศักดิ์สิทธิ์พระพุทธศาสนาโดยตรงก็โปรดติดตามข่าวจากเวปไซต์นี้ได้ครับ.
